Perfectionisme is de laatste jaren een hot topic. Regelmatig kom je het onderwerp wel eens tegen in een krantenartikel, een tijdschrift, een boek, een blog of een post. Jammer genoeg draagt het woord perfectionisme te vaak een negatieve lading.
Perfectionisme, dé oorzaak van burn-out
Mijn perfectionisme, mijn ziekte
Perfectionisme loslaten om succesvol te zijn
in 8 stappen af van je perfectionisme
Laat het ons over één ding eens zijn: perfectionisme is geen verworven ziekte of aandoening. Het is ook niet zo dat je ervan kunt genezen of er vanaf kunt geraken. Perfectionisme is een drijfveer. Het is het verlangen om zichzelf en de wereld om zich heen te verbeteren.
Als perfectionist wil je een perfecte wereld gaan creëren. Je ontwikkelt een set van regels voor jezelf en de wereld rondom je, die je gebruikt als een intern moreel kompas.
Als anderen jouw regels volgen, dan loopt het allemaal goed, dan ben je gelukkig. Maar doen ze dat niet, dan krijg je stress en ga je je ergeren.
Laat me het even verduidelijken. Denk eens aan de plasticine van Play-Doh. Wat gebeurt er als jouw kinderen alle kleuren door elkaar mengen? Of wanneer je lieve husband de handdoeken opvouwt op zijn manier? Of je collega helpt jou met het verwerken van een dossier op haar, in jouw ogen, slordige manier? Of je baas wil dat het werk op zijn absurde, niet efficiënte manier verricht wordt?
Er komt maar één gedachte: “Doe nu toch gewoon zoals het moet!”. Ergernis en frustraties alom! Herkenbaar?
De innerlijke criticus is een innerlijke stem die bij alles wat je doet over de schouder meekijkt en commentaar geeft wanneer je zelf of de andere ‘de regels’ niet volgen. De innerlijke criticus is als een moreel kompas waarmee je afweegt wat juist of fout is.
Good is no good when better is expected. Je wilt perfectie. Je kijkt telkens wat nog kan verbeterd worden en legt daardoor de lat hoog voor jezelf en voor de andere. Telkens als de lat bereikt is, leg je ze nog een beetje hoger waardoor je het gevoel krijgt dat het nooit goed genoeg is.
Je drijfveer is verbeteren. Je ziet altijd wel iets dat moet gedaan/gefixt/gecheckt worden. Dit maakt dat het nooit af is en dat je alsmaar blijft doorgaan. Je bent gedreven en je geeft niet op want het moet kost wat kost af zijn. Punt uit!
Doordat de lat zo hoog ligt, vind je het vanzelfsprekend wat je allemaal doet. Maar dat is het helemaal niet. Kijk maar eens welke ballen je allemaal in de lucht houdt en wat je allemaal verwezenlijkt, op een uur, een dag, een week, een maand, een jaar …
Fouten maken of beter gezegd betrapt worden op fouten is not done. Je zal er telkens weer op toezien dat je geen fouten maakt! Gebeurt dit wel, dan ontstaat er een spanningsveld en blijf je de hele tijd jezelf wijzen op de fouten die je gemaakt hebt.
Doordat je navigeert in de wereld met een kompas van regels ga je deze principieel gaan volgen en correct gaan inzetten. Corrupt zijn druist in tegen alle mogelijke waarden die je in jou hebt.
Met een arendsoog spot je de imperfecties, je merkt op wat er niet goed loopt, wat er nog te verbeteren valt. Je toetst dit constant af met jouw intern moreel kompas, jouw set van regels.
De lat ligt hoog, soms te hoog waardoor je bepaalde taken gaat uitstellen of zelfs afstellen. In sommige situaties neemt de angst zodanig toe om te presteren waardoor je faalangst ervaart.
Blijven doorgaan, de lat hoog leggen, geen fouten mogen maken, ergernissen en frustraties ervaren omdat het niet loopt zoals jij het wilt … het vraagt zodanig veel van jouw lichaam dat het vaak gespannen aanvoelt.
Luisteren naar je lichaam en ontspannen is vaak het laatst om te doen want je moet eerst presteren. Het spanningsveld is soms zo groot dat ontspannen moeilijk lukt of je bent te moe om te genieten van de rust en de q-time voor jezelf.
Perfectionisme is iets moois. Het is een talent. Het is iets positiefs, zo lang je het constructief gaat inzetten. Als je doorslaat in jouw verbeteren, in het volgen van jouw regeltjes, dan wordt het te scherp, te puntig en helaas destructief.
De kunst bestaat erin om jouw perfectionisme te leren begrijpen, te leren voelen in je lichaam en te leren omarmen. Het te leren inzetten als een fantastisch talent en het niet langer te beschouwen als een valkuil.